Comentario Colbert-Mazarino

Jean-Baptiste Colbert

Colbert: Para conseguir dinero, hay un momento en que, engañar [al contribuyente] ya no es posible. Me gustaría, Señor Superintendente, que me explicara cómo es posible continuar gastando cuando ya se está endeudado hasta al cuello…

Mazarino: Si se es un simple mortal, claro está, cuando se está cubierto de deudas, se va a parar a la prisión. Pero el Estado…!! cuando se habla del Estado, eso ya es distinto!! No se puede mandar el Estado a prisión… Por tanto, el Estado puede continuar endeudándose. Todos los Estados lo hacen!

Colbert: Ah sí? Usted piensa eso? Con todo, precisamos de dinero. Y cómo hemos de obtenerlo si ya creamos todos los impuestos imaginables?

Mazarino: Se crean otros.

Colbert: Pero ya no podemos lanzar más impuestos sobre los pobres.

Mazarino: Es cierto, eso ya no es posible.

Colbert: Entonces, ¿sobre los ricos?

Cardenal Mazarino

Mazarino: Sobre los ricos tampoco. Ellos no gastarían más y un rico que no gasta, no deja vivir a centenares de pobres. Un rico que gasta, sí.

Colbert: Entonces cómo hemos de hacer?

Mazarino: Colbert, tú piensas como un queso de Gruyere o como el orinal de un enfermo!!. Hay una cantidad enorme de gente entre los ricos y los pobres!! Son todos aquellos que trabajan soñando en llegar algún día a enriquecerse y temiendo llegar a pobres. Es a esos a los que debemos gravar con más impuestos…, cada vez más…, siempre más! A esos, cuanto más les quitemos, más trabajarán para compensar lo que les quitamos¡¡. Son una reserva inagotable!!.

Este diálogo, non é un diálogo real, pertence á ficción, e está extraído dunha obra de teatro do dramaturgo francés Antoine Rault, titulada "Le Diable rouge" (o demo vermello). A obra, unha comedia francesa, non foi escrita fai catro séculos, senón fai só uns pocos anos, e estreouse no 2008. Esta obra trata sobre o cardenal Mazarino, e máis concretamente sobre a úlima etapa da súa vida. Foi un gran éxito en Francia. En calquer caso e aínda sendo pura ficción, pódese extrapolar perfectamente aos nosos días e non deixa de ser unha gran verdade, que pon ao descuberto unha lema que non cambiou nunca a través da historia.

Así son as cousas, en épocas de vacas gordas, as ganancias para eles, e se as cousas saen mal,  hai que sacar o país adiante entre todos. Bonita frase que non quere dicir outra cousa que nos tocará "apechugar" aos de sempre. En definitiva que pagaremos a crise todos aqueles que non a xeramos. 

Cometario desamortización

A desamortización española consistiu en poñer no mercado, previa expropiación forzosa e mediante unha puxa pública, as terras e bens que ata entón non se podían vender, hipotecar ou ceder e que se atopaban en poder das chamadas «mans mortas», é dicir, a Igrexa católica e as ordes relixiosas. Este longo proceso social e económico foi iniciado o finais do século XVIII coa denominada «Desamortización de Godoy» (1798) para poñer remedio á crisis financeira no reinado de Carlos IV e chegou ao seu fin na primeira metade do século XX.

Só puideron acceder a esta desamortización xentes con recursos, nunca os campesiños necesitados e máis preparados para cultivar estas terras.

A desamortización tivo as seguintes consecuencias:

• Na economía

        - Puxo en cultivo grandes extensións de terras pouco ou mal explotadas.

        -Posibilitou alimentar a unha poboación en lento pero continuo aumento durante todo o século XIX

• Na sociedade

    -Beneficiou ás clases acomodadas e á aristocracia; prexudicou á Igrexa, os municipios e os campesiños pobres e pequenos propietarios agrícolas.

      -Provocou unha serie de revoltas e guerras civís que inciden no campo español durante todo o século XIX.

• Na política

      -Solucionou o problema do déficit crónico da Facenda.

Comentario diezmo

O diezmo (do latín dicimus, décimo) significaba un imposto ou tributo que ofrecía dous aspectos ben diferenciados: un civil e outro eclesiástico. No civil, era o dereito que tiña o rei a percibir o 1O% do valor de todos os artigos que eran obxecto de mercadería traficada e que, se arribaban a porto, chamábanse diezmos da mar; ou diezmos de porto seco se entraban por terra. No eclesiástico, o diezmo consistía nun tributo que había que entregar á Igrexa e que adoitaba ser a décima parte da produción, tanto agrícola como gandeira. E dicimos que adoitaba ser porque, ás veces, o diezmo non era matematicamente o que gramaticalmente significaba: a décima parte, xa que cando non era o diezmo, era superior a el, aínda que isto ocorrese en raras ocasións. En todo caso o tributo, carga, imposto, contribución ou como queira chamarse, coñecíase co nome de diezmo e co de diezmero ou dezmero ao que diezmaba: ao contribuínte.
Existían dúas categorías de diezmos: o maior, que se aplicaba sobre os produtos xerais, como os cereais, viños, aceites, vacas, ovellas, etc., e o menor, que comprendía os bens máis específicos: aves de curral, legumes, hortalizas, mel, etc.
En 1837 acordouse a supresión dos diezmos en España, pero, pesar da súa abolición, temos ante nós a noticia que no 2006 publicou O PAÍS sobre unha familia de campesiños coruñeses que ven aínda atados a "ofrenda" dun dez por cento das súas obtencións nuns campos que seguen sendo da Igrexa.
É evidente que estes señores non eran conscientes da situación actual, nin tiñan coñecementos dos seus dereitos, e a igrexa decidiu aprobeitarse desta situación.
Este, desgraciadamente, non é o único caso recente. Podemos atopar, nun artigo de El País, de 1989, un caso no que un campesiño houbo de pasar non poucas peripecias para terminar co arrendamento ao que se vía sometido. E como estes dous, hai estimados hasta 800 tan só en Galicia.

Mapa Europa finales século XIX

Mapa de Europa a finales do século XIX

Mapa Europa principio século XIX

Mapa de Europa a  principios do século XIX

Mapa divisións administrativas en España antes de J. Burgos

A reforma territorial inmediatamente anterior á de Javier de Burgos en 1833 foi a de xaneiro de 1822, ideada por tanto durante o Trienio Liberal, onde se impulsa a construción do Estado liberal, e con el promóvese unha nova división provincial, aínda que primeiro, recuperaranse as deputacións de 1813. Tratábase de que esta división alcanzase a todo o país, sen excepcións, e fora a trama única para as actividades administrativas, gubernativas, xudiciais e económicas, segundo criterios de igualdade xurídica, unidade e eficacia. En xaneiro de 1822 apróbase, con carácter provisional, unha división provincial de España en 52 provincias, algunhas destas provincias aparecen por primeira vez, como as de Almería e Málaga (do tradicional Reino de Granada), Huelva (do Reino de Sevilla), Calatayud ou Logroño, e outras aparecen cun novo nome como Murcia ou as Provincias Vascongadas. Este proxecto fai poucas concesións á historia, e réxese por criterios de poboación, extensión e coherencia xeográfica. Hai unha vontade de superar os nomes históricos, preferíndose os das cidades capitais. Tampouco se respectan os límites tradicionais das provincias, configurando un mapa novo. Elimínanse os enclaves dunhas provincias noutras, se pertencen a distintos reinos, pero consérvanse moitos enclaves cando se encontran dentro do mesmo. Este proxecto creou intensos debates polo número de provincias e a capitalidade, pero non deixaron de ser cuestións menores. En 1822 restablecéronse os intendentes provinciais como delegados de Facenda. Pero a caída do goberno liberal e a restauración do absolutismo deu ao traste co proxecto. En 1823 restablécense as provincias do Antigo Réxime polo que o plan de 1822 nunca chegou a entrar en vigor.

Mapa divisións administrativas en España después de J. Burgos

Tras o intento dunha división provincial diferente promulgada polos liberais e coa rexencia de María Cristina, Javier de Burgos ,que era o ministro de Fomento nesa época, encargouse da división provincial de finais de 1833, que segue vixente con algunhas modificacións hoxe en día, creou un Estado centralizado, dividido en 49 provincias seguindo os seguintes criterios: extensión (desde o punto máis afastado da provincia debería poder chegarse á capital nun día), poboación (as provincias deberían ter unha poboación entre 100.000 e 400.000 persoas) e coherencia xeográfica. Á cabeza de cada provincia, o goberno da nación designaría un representante, que ostentaría o título de xefe político. Ao mesmo tempo, estas provincias estaban divididas en 15 rexións, e a organización territorial era a seguinte:

• Andalucía: Almería, Cádiz, Córdoba, Selecta, Huelva, Xaén, Málaga e Sevilla.
• Aragón: Huesca, Teruel e Zaragoza.
• Asturias: Oviedo.
• Baleares: Illas Baleares
• Canarias: Santa Cruz de Tenerife
• Castela a Nova: Cidade Real, Conca, Guadalaxara, Madrid e Toledo.
• Castela a Vella: Ávila, Burgos, Logroño, Palencia, Santander, Segovia, Soria e Valladolid.
• Cataluña: Barcelona, Xirona, Lérida e Tarragona.
• Estremadura: Badaxoz e Cáceres.
• Galicia: A Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra.
• León: León, Salamanca e Zamora.
• Murcia: Albacete e Murcia.
• Navarra: Navarra.
• Valencia: Alacante, Castelló da Plana, e Valencia.
• Vascongadas: Álava, Guipúzcoa e Biscaia.